Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, ένα νέο κύμα απειλών απειλεί τη βιωσιμότητά τους: οι κυβερνοεπιθέσεις και ιδιαίτερα οι εκβιασμοί μέσω ransomware.
Στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπου οι συναλλαγές, τα αρχεία πελατών και τα λογιστικά δεδομένα βρίσκονται σε ηλεκτρονικά συστήματα, η παραβίαση ασφάλειας μπορεί να προκαλέσει σοβαρή οικονομική και λειτουργική ζημιά.
Τι είναι το Ransomware και πώς λειτουργεί ο εκβιασμός
Το ransomware είναι κακόβουλο λογισμικό που εγκαθίσταται στον υπολογιστή ή στον server της επιχείρησης. Μόλις ενεργοποιηθεί, κλειδώνει τα αρχεία και τα κάνει μη προσβάσιμα.
Στην οθόνη εμφανίζεται ένα μήνυμα εκβιασμού:
«Τα αρχεία σας έχουν κρυπτογραφηθεί. Για να τα ανακτήσετε, πληρώστε Χ ποσό (συνήθως σε Bitcoin) μέσα σε 72 ώρες.»
Ακόμη και αν τα λύτρα πληρωθούν, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα δεδομένα θα επανέλθουν. Σε πολλές περιπτώσεις οι επιτιθέμενοι κρατούν τα αρχεία ή τα δημοσιοποιούν.
Οι συνέπειες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
✓ Πλήρης διακοπή λειτουργίας για ώρες ή ημέρες
✓ Απώλεια αρχείων και κρίσιμων δεδομένων
✓ Καταστροφή server ή λογισμικού
✓ Οικονομική ζημιά από μερικές χιλιάδες έως δεκάδες χιλιάδες ευρώ
✓ Απώλεια φήμης και εμπιστοσύνης πελατών
✓ Κίνδυνος προστίμων λόγω παραβίασης προσωπικών δεδομένων (GDPR)
Η ανάκαμψη μετά από επίθεση ransomware μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες και να επιβαρύνει την επιχείρηση με σημαντικά κόστη τεχνικής αποκατάστασης.
Οι πιο συχνοί τύποι επιθέσεων στις ΜμΕ
✓ Phishing emails – παραπλανητικά μηνύματα που ζητούν προσωπικά στοιχεία
✓ Malware / Spyware – προγράμματα που υποκλέπτουν δεδομένα
✓ Ransomware – εκβιασμός με κλείδωμα αρχείων και απαίτηση λύτρων
✓ Social Engineering – απάτες που βασίζονται στην πειθώ και την ψυχολογία
✓ DDoS επιθέσεις – υπερφόρτωση εταιρικών ιστοσελίδων ώστε να πέσουν προσωρινά
Γιατί οι ΜμΕ είναι εύκολος στόχος
✓ Δεν διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό κυβερνοασφάλειας
✓ Δεν εφαρμόζουν πολιτικές ασφάλειας ή ελέγχους πρόσβασης
✓ Δεν πραγματοποιούν τακτικά αντίγραφα ασφαλείας
✓ Οι εργαζόμενοι δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι ή εκπαιδευμένοι
Οι κυβερνοεγκληματίες γνωρίζουν ότι οι μικρές επιχειρήσεις έχουν πιο χαλαρές διαδικασίες και στοχεύουν εκεί για εύκολο οικονομικό όφελος.
Ο εκβιασμός με λύτρα: τι πρέπει να γνωρίζουν οι επιχειρήσεις
Στις περισσότερες περιπτώσεις ransomware, οι δράστες ζητούν λύτρα από 1.000 έως 50.000 ευρώ, συνήθως σε ψηφιακά νομίσματα.
Απειλούν ότι θα διαγράψουν ή θα δημοσιοποιήσουν τα δεδομένα της επιχείρησης αν δεν πληρωθούν.
Η πληρωμή των λύτρων δεν συνιστάται, καθώς:
✓ Δεν υπάρχει εγγύηση ανάκτησης των δεδομένων
✓ Ενισχύει την εγκληματική δραστηριότητα
✓ Δημιουργεί κίνδυνο νέων επιθέσεων στο μέλλον
Αντί να πληρώσετε, πρέπει να δράσετε άμεσα:
✓ Αποσυνδέστε άμεσα το δίκτυο ή τον server
✓ Ενημερώστε εξειδικευμένο τεχνικό κυβερνοασφάλειας
✓ Επικοινωνήστε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
✓ Επαναφέρετε τα δεδομένα σας μέσω πρόσφατων αντιγράφων ασφαλείας
Πώς μπορούν να προστατευτούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Checklist Προστασίας:
✓ Ενεργοποιήστε τακτικά αντίγραφα ασφαλείας (backups) σε εξωτερικά μέσα ή cloud
✓ Ενημερώνετε συστηματικά το λειτουργικό σύστημα και τα προγράμματα
✓ Εγκαταστήστε firewall και αξιόπιστο antivirus
✓ Εφαρμόστε πολιτική ισχυρών και διαφορετικών κωδικών πρόσβασης
✓ Περιορίστε τα δικαιώματα πρόσβασης μόνο σε εξουσιοδοτημένους εργαζομένους
✓ Εκπαιδεύστε το προσωπικό για phishing και διαδικτυακές απάτες
✓ Ορίστε υπεύθυνο κυβερνοασφάλειας ή συνεργαστείτε με εξωτερικό σύμβουλο
✓ Εξετάστε την αγορά ασφάλισης για κυβερνοεπιθέσεις (cyber insurance)
✓ Δημιουργήστε εσωτερική πολιτική διαχείρισης περιστατικών ασφαλείας
✓ Ελέγχετε τακτικά τις συνδέσεις, τους λογαριασμούς email και τα logs συστημάτων
Η σημασία της εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση των εργαζομένων είναι ο πιο αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος προστασίας.
Κάθε επιχείρηση θα πρέπει:
✓ Να πραγματοποιεί σεμινάρια ενημέρωσης για τις βασικές απειλές
✓ Να εξηγεί πώς να αναγνωρίζουν ύποπτα emails ή links
✓ Να επιβάλει διαδικασίες αλλαγής κωδικών ανά τακτά διαστήματα
✓ Να ενημερώνει το προσωπικό για τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθούν σε περίπτωση εισβολής
Ένας ενημερωμένος εργαζόμενος μπορεί να αποτρέψει μια επίθεση πριν καν ξεκινήσει.
Συμπέρασμα
Η κυβερνοασφάλεια δεν είναι τεχνικό θέμα, αλλά στρατηγικό ζήτημα επιβίωσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Οι εκβιασμοί μέσω ransomware αποτελούν μια πραγματική απειλή που μπορεί να πλήξει οποιαδήποτε εταιρεία.
Με σωστή οργάνωση, προληπτικά μέτρα και συνεχή εκπαίδευση, οι ελληνικές ΜμΕ μπορούν να προστατεύσουν την επιχείρησή τους, τους πελάτες τους και τη φήμη τους.
Η πρόληψη είναι η πιο αξιόπιστη και οικονομική μορφή άμυνας απέναντι στις κυβερνοεπιθέσεις.
